Op dinsdag 1 september 2020 beraadslaagt de gemeenteraad van Maastricht over de Prebegroting 2021 en het Uitvoeringsbeleid 2020. Er staat veel op het spel, want er is een tekort van 25 miljoen. Fractievoorzitter Manon Fokke voert het woord.
Lees hier de bijdrage van de PvdA Maastricht in eerste termijn (het gesproken woord geldt).
Mevrouw de voorzitter,
laat ik u aan het begin van de behandeling van deze prebegroting eens meenemen naar het jaar 2010.
Gerdo van Grootheest, destijds fractievoorzitter van GroenLinks zei daarover het volgende:
“GroenLinks had gehoopt dat we vandaag op basis van een goed plan zouden discussiëren om onze stad in onzekere tijden op koers te houden. Ik zei het net al: bezuinigen doet pijn. Maar als je dat doet op basis van visie, dan heb je een verhaal.
Helaas, het tegendeel is waar. Het college komt met een brief waarin elke vorm van visionair denken ontbreekt.”
En onze huidige wethouder van Financiën bracht als fractievoorzitter van de VVD het volgende in:
“Voorzitter, deze tijd heeft geen behoefte aan politici die als boekhouders de stad regeren en vanuit de financiën redeneren. Nee voorzitter, deze stad heeft politici nodig die vanuit beleid, vanuit het hart en de noden van de stad redeneren en dan tóch weten binnen de begroting te blijven. Willekeurige bezuinigingsvoorstellen zetten geen zoden aan de dijk.”
“Het kan verkeren” zei Bredero lang geleden al. Bovenstaande citaten maken echter wel exact duidelijk hoe de PvdA over deze prebegroting denkt: visieloos. Het is kwartetten met de stad. Het is totaal onduidelijk wat het één met het ander te maken heeft, totaal onduidelijk of er een verband is tussen de voorstellen en wat dan het verband is. En als dan wethouder Janssen in de raadsronde sociaal over de prebegroting ook nog opmerkt dat alles past binnen het coalitie akkoord dan raken wij het spoor een beetje bijster. Tenzij u eigenlijk een Kameleon bent, maar misschien klopt dat wel en past dat ook wel bij de bovenstaande citaten. U draait uw jasje zoals het u uitkomt.
Voorzitter, naast dat het visieloos is, is het schrijnend dat het college financieel zo gierend uit de bocht is gevlogen. Jarenlang werd er op te grote voet geleefd, werd er telkens maar met potjes geld heen en weer geschoven, werd er gedaan alsof er niks aan de hand was. Het college in de hoofdrol van de Titanic, niet wetende dat ze recht op een enorme ijsberg afstevenden. Er sloeg een gat in de romp: € 6 miljoen, nee € 12 miljoen, nee € 25 miljoen is (of was) het tekort op de Maastrichtse begroting…. Bij de Titanic zonk het schip, een logische gedachte bij een college dat er zo’n potje van maakt. Maar nee, dit college blijft zitten en legt de rekening vooral bij de stad & haar burgers. De afgelopen tijd is vaak naar de financiële situatie in Venlo verwezen, maar in Venlo had de wethouder gelukkig het besef dat je in de politiek verantwoording hoort af te leggen en daar hoort ook bij dat je in de politiek consequenties hoort te verbinden aan je handelen. Dat is iets anders dan een beklaagdenbank, zeg ik maar even tegen D66.
Voorzitter, de PvdA vraagt zich in het kader van de financiën af of het niet goed zou zijn om onze Rekenkamer eens onderzoek te laten doen naar de stabiliteit en structuur van onze begroting. We dienen hier mogelijk een motie over in in de tweede termijn.
Daarnaast zouden we van dit college willen weten, welke actie richting Den Haag wordt ondernomen om structureel meer geld in het gemeentefonds te krijgen, want ja, ook de invloed van Den Haag op de financiële problemen in Maastricht mag niet onderbelicht blijven. Het zou echter veel te eenzijdig zijn om daar alleen met een vinger naar te wijzen. Zou de wethouder financiën overigens meer kunnen vertellen over het tweede steunpakket dat gisteren bekend werd. Is dat gelabeld geld of vrij te besteden?
Voorzitter, zondagavond werd de PvdA toch ook nog even blij verrast, want kennelijk vonden zelfs de coalitiepartijen dat het college het met de voorstellen wel erg bont had gemaakt. Er rolde een amendement van de band. Ik zal maar meteen zeggen dat de PvdA zich in de meeste van de voorstellen kan vinden. Dat hoeft u ook niet te verbazen, want daar hebben we het vorige week al uitgebreid over gehad. De dekking van de voorstellen is overigens een ander verhaal.
Overigens begrijpt de PvdA niet helemaal waarom geen poging wordt ondernomen om raadsbreed een signaal af te geven over de te schrappen maatregelen. Samen was toch het devies? Of is dat devies met deze prebegroting ook toevallig wegbezuinigd?
We zijn dus blij met het verzachten van de pijn op een aantal fronten, maar is daarmee ook echt een keuze gemaakt die past bij de stad?
Zeker, er zijn best de nodige maatregelen in het sociaal domein te noemen waarvan de PvdA heel goed snapt waarom je die neemt. Maar hoe grijpen al die maatregelen in elkaar? Hoe valt een bezuiniging op de preventieve zorg te rijmen, als je eerder in het proces binnen het sociaal domein wilt ingrijpen? Hoeveel geld kunnen we bij de nieuwe aanbesteding inlopen en zijn al deze bezuinigingen dus wel echt nodig? Hoe passen de maatregelen op armoede, WMO, jeugdzorg en preventieve zorg op elkaar? Waarom wordt gekozen voor het fraudegevoelige PGB, terwijl we al vele miljoenen aan zorggeld zijn verloren binnen het huidige systeem? Wanneer gaat Maastricht werken op een manier zoals in de decentralisaties werd bedoeld: een gezin, een plan een regisseur.
We dienen dan ook een motie in over dit onderwerp waarvan het dictum als volgt luidt:
Verzoekt het college om:
- Samen met de raad vanuit een gezamenlijke visie en opgave, te komen tot meer samenhang en samenwerking in het sociaal domein conform 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur.
En gaat over tot de orde van de dag.
De decentralisatie was nu bij uitstek bedoeld om te ontschotten. De PvdA zou dan ook graag willen dat voor de begroting nog eens goed naar de samenhang van de maatregelen wordt gekeken en een eerste visie en/of uitgangspunten worden ontwikkeld op de verwevenheid binnen deze plannen. Ook willen we dat daarbij gekeken wordt of sommige mensen door de stapeling van maatregelen niet te hard worden geraakt. In dat geval vinden wij dat maatwerk verleend moet worden.
Voor cultuur geldt dat we vinden dat het college voor de begroting nog maar eens heel goed naar de gehele taakstelling moet kijken, want als je visie is: de subsidie uit Den Haag mag niet op de tocht komen te staan, de rest kan wel weg, dan kunt u uw taakveld cultuur ook toevoegen aan armoede, want het is tamelijk armoedig…. En misschien mogen we u er als PvdA aan helpen herinneren dat we nog gewoon een stadsvisie hebben, die uitgaat van woonstad, kennisstad en cultuurstad. Onbegrijpelijk ook dat u nog geen half jaar geleden met een cultuurvisie komt en nu alweer alles op de schop moet. En Kumulus. Er is nog niet eens een begin van een onderzoek….. Daar gaan we weer…. hoe ging het ook alweer bij ons theater? Een heleboel onderzoek om uiteindelijk niks te doen.
De PvdA vraagt zich overigens ook af hoe het staat met de financiën voor de Muziekgieterij, want daar horen we nog maar weinig over.
Voorzitter, ik kom op sport. Voor de PvdA gaan het wegbezuinigen van speeltoestellen, verhogen tarieven sportclubs en verhogen tarief zwembad Geusselt echt te ver. De tarieven van de sportclubs zijn verre van kostendekkend. Mensen moeten dus bijna het dubbele gaan betalen om te gaan sporten. Een buitengewoon ongezond voorstel. Voor het zwembad is niet eens onderzocht wat het effect is, maar geeft u zelf al aan dat sommige mensen hierdoor niet meer gaan zwemmen. Dat kan toch niet de bedoeling zijn. Het staat bovendien haaks op een van de uitgangspunten om in Maastricht één zwembad te bouwen: een sociaal tarief. De maatregelen bij sport vergroten nog meer de tegenstellingen tussen arm en rijk. U zet mensen op achterstand. Dat moet u nou juist niet doen. Om nog maar te zwijgen over de bezuiniging op de speeltoestellen. Juist in een tijd waar veel organisaties zich inzetten om buitenspelen te promoten, zet Maastricht de omgekeerde beweging in. De inkt van de motie over het belang speeltoestellen in de stad is wellicht nog niet eens droog of er wordt alweer een draai gemaakt.
Over cultuur en sport heb ik een amendement achter de hand voor de tweede termijn.
En ja voorzitter, er zitten nog meer voorstellen in de prebegroting waar de PvdA echt niet heel vrolijk van wordt. We zien echter ook heel goed dat er bezuinigd moet worden. Het is niet fijn, maar de financiën moeten wel op orde.
U vraagt zich nu natuurlijk af waar de PvdA cultuur, sport en beter onderbouwde keuzes in het sociaal domein van wil gaan betalen? De PvdA vindt dat stevig mag worden bezuinigd op de inhuur van externen. U maakt zich er op dit onderwerp echt te makkelijk van af. Wat ons betreft kan daar €4 miljoen structureel op bezuinigd worden. Ook de inhuur van adviesbureaus en advocaten mag nodig aan banden: een miljoen structureel.
Vandaar twee moties waarvan ik nu de dicta oplees:
Roept het college op om
– Structureel € 1 miljoen te bezuinigen op externe adviezen (inclusief advocaatkosten);
– Indien er redenen zijn dit bedrag te overschrijden, de gemeenteraad dan eerst te consulteren.
en gaat over tot de orde van de dag
En
Roept het college op om
– Structureel € 4 miljoen te bezuinigen op de externe inhuur van personeel;
– Indien er redenen zijn dit bedrag te overschrijden, de gemeenteraad dan eerst te consulteren.
en gaat over tot de orde van de dag
En voorzitter, waarom niet de OZB verhogen met 5% ipv 3%? Het levert al snel 600 ton op, en is toch typisch een voorbeeld van de sterkste schouders, de zwaarste lasten. Verhogen parkeertarieven? Ja, u heeft in uw coalitie akkoord iets afgesproken, maar als de PvdA op een topdruktedag naar Maastricht kijkt, dan weten wij wel welke keuze de PvdA zou maken.
Ook Thuis in Maastricht kan wat ons betreft in de huidige vorm weg. Zoveel geld uitgeven aan eigen communicatie kan wat ons betreft alleen als je geld over hebt.
En als we dan kijken naar de incidentele middelen: het blijft ons verbazen dat een college dat zoveel in de min staat, wel blijft vasthouden aan Koningsdag. En wij snappen er ook niks van waarom een carwash op de Belvedere weg moet als het water Maastricht aan de lippen staat. Ook horen we niks meer over ons kantoor in Randwijck waarvan toch een jaar geleden door wethouder Janssen werd gezegd dat het in de verkoop zou gaan. De PvdA kiest dan ook liever voor incidenteel geld ter dekking van de tekorten, dan weer een hap uit het vruchtboomfonds. U legt hiermee immers een rekening bij toekomstige stadsbesturen. We vinden dat als PvdA een onverstandige keuze. Laat ik afsluiten met een citaat van het monument op de Afsluitdijk: een volk dat leeft bouwt aan zijn toekomst. College, zorg dat Maastricht kan bouwen aan die toekomst. Snij niet omdat het geld op gaat leveren, maar maak keuzes die te verantwoorden zijn, die passen bij de vraag welke stad je wilt zijn. Biedt mensen kansen en zorg ervoor dat de tweedeling in de maatschappij niet steeds grotere vormen aanneemt.
Tot zover.
